|
فرمت فایل: ورد –Word و قابل ویرایش
تعداد صفحات: 193
امروز پیوند میان گردشگری و ورزش نوع جدیدی از جهانگردی را ایجاد نموده
که جنبه های مختلف و متنوعی را در بر می گیرد . عوامل مختلفی در هر منطقه
وجود دارد که بر توسعه گردشگری آن منطقه موثر است هدف این تحقیق بررسی
ظرفیت ها و عوامل موثر در توسعه گردشگری ورزشی استان اردبیل می باشد .
پژوهش حاضر جزو تحقیقات توصیفی پیمایشی (زمینه یابی ) است که بصورت میدانی
انجام شده است. جامعه و نمونه آماری این تحقیق را سه گروه : مدیران و
کارشناسان آژانسهای مسافرتی ، مدیران و کارشناسان بخش گردشگری سازمان
گردشگری و میراث فرهنگی استان ، کارشناسان تربیت بدنی شاغل در ادارات آموزش
و پرورش و تربیت بدنی استان و روسای هیئت های ورزشی تشکیل می دهند . توزیع
پرسشنامه بین 151 نفر انجام شد و جهت تجزیه و تحلیل داده های این تحقیق از
آمار توصیفی استفاده شد.
نتایج تحقیق نشان داد :
1- بین جاذبه های طبیعی و توسعه گردشگری ورزشی استان اردبیل ارتباط دارد.
2- بین عوامل سوق دهنده و توسعه گردشگری ورزشی در استان اردبیل ارتباط وجود دارد.
3- بین عوامل جلب کننده و توسعه گردشگری ورزشی در استان اردبیل ارتباط وجود دارد.
4- بین قطب ورزشی و توسعه گردشگری ورزشی در استان اردبیل ارتباط وجود دارد.
5- بین عوامل دفع کننده و توسعه گردشگری ورزشی در استان اردبیل تفاوت وجود دارد.
واژگان کلیدی
گردشگری،گردشگری ورزشی،اردبیل،ایران
فهرست مطالب
عنوان صفحه
1-1- مقدمه 1
1-2- بیان مسأله 2
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 5
1-4- اهداف تحقیق 7
1-4-1- هدف کلی تحقیق 7
1-4-2- اهداف اختصاصی تحقیق 7
1-5- فرضیات تحقیق 8
1-6-2- تعریف عملیاتی تحقیق 10
2-1- مقدمه 13
2-2- مبانی نظری 13
2-3- توریسم و گردشگری 13
2-4- گردشگری ورزشی14
2-5- بازاریابی ورزشی 14
2-6- تعریف بازار توریسم ورزشی 14
2-7- بازاریابی توریسم ورزشی 15
2-8- بازاریابی مشارکتی در توریسم ورزشی 16
2-9- عوامل مؤثر بر کارائی بازاریابی توریسم ورزشی مشارکتی 17
2-10- منابع اساسی برای توسعه گردشگری ورزش 19
جدول 2-1 منابع اساسی برای توسعه گردشگری ورزشی 2003 هنیگ و هیگام 20
2-11- عوامل سوق دهنده، جلب کننده و بازدارندهها 20
2-11- مرور دیدگاههای گردشگری ورزشی 26
2-12- تاریخچه توریسم و توریسم ورزشی 31
2-13- وضعیت کنونی گردشگری در جهان 34
2-14- جایگاه گردشگری ورزشی در جهان 37
2-15- تاریخچه تشکیل گردشگری ورزشی 38
2-16- معرفی قابلیتهای گردشگری و گردشگری ورزشی در استان اردبیل: 40
2-16-1- دریاچه نئور 40
2-16-2- دریاچه شورابیل 41
2-16-3- تالاب گنجگاه41
2-16-4- تالاب نوشار 42
2-16-5- تالاب شورگل42
2-16-7- سد خاکی پیرالقیر 42
2-16-8- تالاب قرهگل:42
2-16-9- رودخانه ارس 43
2-16-10- بالیقلی چای43
2-16-11- رود گیلوان 43
2-16-12- رود مشگین چای 44
2-16-13- رودخانه بالهارود 44
2-16-14- رودخانه خیاو 44
2-16-15- رودخانه قتورسو 44
2-16-16- رودخانه هروآباد 44
2-16-17- رودخانه قره سو 45
2-16-18- آبشار گورگور سبلان46
2-16-19- آبشار گورگور خیاوچای 46
2-16-20- آبشار آقبلاغ46
2-16-21- آبشار کمرخونی خوجین 47
2-16-22- آبشار نرهگر48
2-16-23- آبشار سردابه48
2-16-24- آب گرم قرهسو 49
2-16-25- آبگرم گاومیش گلی 49
2-16-26- آب گرم گزال (ژنرال)49
2-16-27- آب پهن 49
2-16-28- آب یل سویی 49
2-16-29- آب چشم 50
2-16-30- آب گرم قهوه خانه همت 50
2-16-31- آب گرم قهوهخانه ممتاز 50
2-16-32- آب گرم بش باجی لار 50
2-16-33- چشمههای بیله دره 50
2-16-34- چشمه گل علی 51
2-16-35- چشمه اسد 51
2-16-36- چشمه سردابه 51
2-16-37- چشمه بوشلی 52
2-16-38- چشمه قوتورسوئی 52
2-16-39- چشمه خلخال 52
2-16-40- چشمه قینرجه 53
2-16-41- چشمه ایلاندو 53
2-16-42- چشمه آبگرم شابیل 53
2-16-43- دشت مغان 54
2-16-44- دشت اردبیل54
2-16-45- جنگل و بیشهها 54
2-16-46- کوهستان ارسباران (قره‌داغ) 55
2-16-47- رشته سبلان – جلفا55
2-16-48- سبلان و دامنههای آن 56
2-16-49- رشته کوه تالش 58
2-16-50- رشته کوه صلوات داغی 59
2-16-51- رشته کوه خروسلی داغی 59
2-16-52- کوه حصاربلاغی 60
2-16-53- کوه قلی تاش 60
2-16-54- کوه داش بلاغ 60
2-16-55- کوه قوج داغی 60
2-16-56- کوه قزلخ داغی 60
2-16-57- زیستگاه شیروان درهسی 61
2-16-58- زیستگاه موویل 61
2-16-59- زیستگاه هوشنگ میدانی و قره گؤل 61
2-16-60- زیستگاه خروسلو 61
2-16-61- زیستگاه آقابابا 62
2-16-62- زیستگاه حاجیلو 62
2-16-63- زیستگاه تبنق 62
2-16-64- زیستگاه حسن درهسی 62
2-16-65- زیستگاه سروان درهسی 62
2-16-66- زیستگاه ارباب کندی63
2-16-67- پارک جنگلی فندقلو 63
2-16-68- پیست اسکی آلوارس64
2-16-69- دره جنگلی اردی موسی 65
2-16-70- دره رود 65
2-16-71- منطقه حفاظت شده نئور 66
2-16-72- منطقه سیاحتی سردابه 66
2-16-73- منطقه شکار ممنوع آق داغ 66
2-16-74- قلعه کهنه 67
2-16-75- قلعه اولتان 67
2-16-76- آغجه قلعه 68
2-16-77- قلعه ارشق 68
2-16-78- قلعه قهقهه 68
2-16-79- قلعه شیخ حیدر مشگین شهر 69
2-16-80- سوروشگن داشت (سنگ نبشته شاپور دوم ساسانی) 70
2-16-81- غار هفت خانه یا یدیاولر: 70
2-16-82- غار یخگان 70
2-16-83- پل خدا آفرین 70
2-16-84- پل سامیان 71
2-16-85- پل کلخوران71
2-16-86- پل سیدآباد (پیرمادر)71
2-16-87- پل یعقوبیه 71
2-16-88- پل ابراهیم آباد 72
2-16-89- پل ججین (داش کسن) 72
2-16-90- پل قرهسو (زاغالان) 72
2-16-91- پل نیر 72
2-16-92- پل پردیس 72
2-16-93- پلهای شهر چای و گیلانده 72
2-16-94- حمام پیر زرگر اردبیل 73
2-16-95- حمام آقانقی73
2-16-96- حمام پیرعبدالملک (میرزا حبیب) 74
2-16-97- حمام اوچدکان 74
2-16-98- حمام حاج شیخ 75
2-16-99- حمام ملاهادی 75
2-16-100- حمام پیر (حاج رحیم) 75
2-16-101- حمام صفویه 76
2-16-102- خانه ابراهیمی 76
2-16-103- منزل وکیل الرعایا 77
2-16-104- خانه رضازاده 77
2-16-105- خانه مرحوم مروج اردبیل 77
2-16-106- بازار 78
2-16-107- خانههای سنگی در کوه 79
2-16-108- دهکده سنگی و زیرزمینی و بند کلخوران 79
2-16-109- مسجد جامع اردبیل «جمعه مسجد» 80
2-16-110- مسجد اعظم اردبیل 80
2-16-111- بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی 81
2-16-112- کلیسای مریم مقدس 82
2-17- تحقیقات انجام شده در داخل 83
2-18- تحقیقات انجام شده در خارج از کشور 87
2-19- جمع بندی 92
3-1- مقدمه 94
3-2- جامعه و نمونه آماری 94
جدول 3-1 جامعه و نمونه آماری94
3-3- روش نمونهگیری 95
3-4- روش و ابزار گردآوری اطلاعات 95
3-5- متغیرهای وارد در تحقیق 95
3-6- متغیرهای مداخلهگر 95
3-7- روش تحقیق 96
3-8- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات 96
3-9- محدودیتهای تحقیقی 96
3-9-1- محدودیتهای تحت کنترل محقق96
3-9-2- محدودیتهایی که در کنترل محقق نیست96
4-1- مقدمه 99
4-2- ویژگیهای توصیفی آزمودنیها 99
4-3- بررسی اهداف و فرضیههای تحقیق102
5-1- خلاصه 112
5-2- بحث 113
5-3- نتیجه گیری 116
5-4- پیشنهادات 117
5-4-1- پیشنهادات برخاسته از تحقیق 117
5-4-2- پیشنهادات به محققین 118
فهرست منابع: 119
فصل اول
کلیات پژوهش
1-1- مقدمه
سیر و سیاحت بویژه به منظور گذراندن اوقات فراغت یکی از نیازهای اصلی
بشر تلقی شده به گونه ای که این پدیده با تخصیص یک دهم جمعیت جهان بزرگترین
جابجایی صلح آمیز تاریخ بشر محسوب می¬شود.
پیشرفت فناوری حمل و نقل و ارتباطات، توسعه تولیدات صنعتی و افزایش
درآمد. جهانی شدن و ابعاد مرتب با آن افزایش اوقات فراغت، بهبود خدمات
بازنشستگی، ارتقاء سلامت جوامع و دیگر عوامل تغییرات چشمگیری را در کشورهای
صنعتی و بخصوص در شهرها ایجاد نموده و توانسته است جهانگردی (صنعت بدون
درد) را در هزاره سوم میلادی به عنوان یکی از مهم¬ترین نیروهای محرکه توسعه
اقتصادی و یکی از سه صنعت درآمدزا مهم جهان در کنار صنعت نفت و خودروسازی
مطرح نماید. این صنعت بیش از هر صنعت دیگری حرکت سرمایه و انتقال پول و ارز
را در مقیاس¬های محلی، منطقه¬ای، ملی و بین المللی را سبب گردیده به طوری
که هزینه¬های جهانگردی به مراتب بیشتر از تولید ناخالص ملی و صادرات جهانی
است. صنعت جهانگردی به عنوان صادرات نامرئی چنانچه خوب برنامه¬ریزی و هدایت
شود درآمدزاترین و ارز آورترین صنعت است و سهم بسزایی در ایجاد فرصت¬های
شغلی با توجه به ابعاد گسترده بیکاری، توزیع ثروت، رفع بی تعادلی¬های
منطقه¬ای، کاهش فقر، ارتقاء سطح زندگی و معیشت افراد جامعه و تعاملات مثبت
فرهنگی ایفا می¬کند. براساس آمار سازمان جهانگردی جهانی این صنعت حدوداً 6
درصد تولید ناخالص را به خود اختصاص داده و متجاوز از 10 درصد نیروی کار
جهانی یعنی معدل 231 میلیون نفر را به کار گمارده است. بنابر پیش¬بینی این
سازمان این ارقام در سال 2006 به ترتیب به 5/11 درصد و 385 میلیون نفر بالغ
خواهد گردید. (WTO,1997) .
کشور ما به لحاظ تنوع آب¬ و هوایی از یک سو و وجود مکانهای تاریخی و
فرهنگی منحصر به فرد از سوی دیگر یکی از چند کشور انگشت شمار جهان است که
تاکنون از ظرفیتهای بالقوه خود در این زمینه به نحو مطلوبی استفاده نکرده
است. بررسی صنعت گردشگری در ایران و ملاحظه ارقام درآمدی ارزی حاصل از آن،
حاکی از این است که به رغم این واقعیت که ایران یکی از ده کشور مهم جهان از
حیث آثار تاریخی و باستانی است (جنینگ ، 1998) کمتر از یک هزارم درآمد
جهانی حاصل از گردشگری را نصیب خود کرده است. (ارشادی¬فرد، 1388)
سرزمین ایران با پتانسیل¬های طبیعی و جاذبه¬های سیاحتی و فرهنگی بسیار و
دارا بودن آب و هوای به اصطلاح چهار فصل می-تواند به عنوان کشوری توانمند
در آماده¬سازی شرایطی مطلوب برای علاقه¬مندان به مسافرت¬های خارجی، قطبی
مهم در صنعت توریسم به معنای عام و توریسم ورزشی در معنای خاص آن تلقی شود،
که در این راستا استان اردبیل با داشتن پتانسیل¬های موجود، توانایی¬های
لازم و موقعیتی استراتژیک می¬تواند نقشی مهم و اساسی در جذب انواع گردشگر،
بویژه گردشگر ورزشی داشته باشد.
نظر کلی به سابقه تحقیقات انجام شده در حوزه گردشگری ورزشی نشان می¬دهد
که گردشگری ورزشی یکی از حوزه¬های جدید تحقیقی طی ده سال گذشته تلقی می¬شود
و تحقیقات انجام شده در این زمینه بسیار کم است و تا حال تحقیقات زیادی در
زمینه گردشگری ورزشی در کشور انجام نشده، لذا محقق با در نظر گرفتن
ویژگیهای مناطق استان اردبیل به عنوان یکی از قطبهای مهم گردشگری ورزشی
بدلیل داشتن پتانسیل¬های بالای گردشگری مرتبط با ورزش قصد دارد با استفاده
از نظرات و پیشنهادات دست اندرکاران و کارشناسان استان در زمینه گردشگری
ورزشی، عوامل و راهکارهای توسعه گردشگری را با تأکید بر جاذبه¬های طبیعی
ورزشی استان بررسی نماید.
1-2- بیان مسأله
یکی از موضوعات بسیار مهمی که هم اینک سراسر جهان را در کسب اعتبار
جهانی، تبلیغات با هزینه اندک، یافتن کانالهای جدید درآمدزایی، ایجاد کسب و
کار و بسترهای شغلی برای نیروی اجتماعی و دستیابی به اقتدار و ثبات ملی و
بین¬المللی در عرصه¬های مختلف، توجه به موضوع گردشگری است(محرم¬زاده، 1388)
صنعت گردشگری در سراسر دنیا به¬¬ویژه در کشورهای در حال توسعه که منابع
دیگر اقتصادی مانند تولید یا استخراج منابع طبیعی را ندارند، بسیار مورد
توجه است. با وجود این، فرصت استفاده از این منبع درآمدی برای تمامی کشورها
مساوی است. امروز ورزش نیز یکی از صنایع بزرگ و مهم در دنیاست و افراد
بسیاری در سرتاسر جهان در آن اشتغال دارند.
همچنین ورزش یکی از متداولترین عوامل ایجاد انگیزه برای گردشگران است.
«گردشگری ورزش» صنعتی است که از ترکیب دو صنعت «گردشگری» و صنعت «ورزش»
پدید آمده است، به عبارت دیگر ورزش یکی از فعالیتهای مهم گردشگران در حین
گردشگری است و گردشگری و مسافرت نیز با انواع مختلف ورزش همراه است.
اگر چه اندازه¬گیری¬های تأثیر ورزش و گردشگری در کل جهان مشکل است، با
این وجود نرخ رشد صنعت گردشگری ورزش حدود 10 درصد در سال برآورد می¬شود.
(هودسون،2003)
از طرفی وجود خیل مشتاقان در مسابقات ورزشی، هواداران متعصب تیم¬های
مختلف و نیز هواداران سلامتی و تندرستی که بی-وقفه خواهان خدمات مناسب سریع
و متنوع ورزشی می¬باشند، باعث شده که ورزش به عنوان یک صنعت پرطرفدار و
پردرآمد در جهان شناخته شود به گونه¬ای که برای مثال در آمریکا این صنعت با
ارزشی حدود 3/2 میلیارد دلار در رده بیستم صنایع ایالات آمریکا قرار
دارد.(گی،1382)
گردشگری ورزش صنعتی است که از ترکیب دو صنعت جهانگردی و صنعت ورزش پدید
آمده است، به عبارتی دیگر ورزش یکی از فعالیتهای مهم گردشگران در حین
گردشگری است اگر چه صنعت گردشگری و ورزش هر دو از موضوعات مهم به شمار
می¬روند ولی تعامل این دو در گذشته مطرح نمی¬شد، هینگ و هیگام ، به زیبابی
تعامل این دوحیطه(گردشگری و ورزش) را در شکل (1-1) مشخص کرده¬اند(هینگ و
هیگام، 2003)
شکل 1-1 تعامل ورزش و گردشگری
توریست¬های ورزشی می¬توانند براساس اهداف ورزشی به 3 طبقه تقسیم شوند:
الف- مشارکت کنندگان در رویدادها (ورزشکاران)
ب- تماشاچیان ورزشی
ج- عاشقان ورزشی
مشارکت کنندگان ورزشی به آن دسته از اشخاص گفته می¬شود که هدف از سفر
آنها مشارکت در رویدادهای ورزشی سازماندهی شده باشد (رقابتی یا غیررقابتی).
تماشاچیان آن دسته از افرادی هستند که هدف از سفر برای آنها حضور در
رویدادهای ورزشی است. عاشقان ورزشی آن دسته از اشخاص هستند که هدف از سفر
برای آنها حضور در رویدادهای ورزشی است که خود تدارکات آنها را مهیا
ساخته¬اند. (محرم¬زاده 1388)
گردشگری و ورزش چه به صورت حرفه¬ای و چه به صورت آماتور و تفریحی،
مسافرتهای قابل توجهی را به نقاط مختلف جهان در بر می¬گیرد، برای تداوم رشد
اقتصادی، ایجاد اشتغال و درآمدزایی باید ورزش و گردشگری همراه با هم حرکت
کنند. پس با توجه به نقش و اهمیت موضوع ورزش و گردشگری، مسئولان هر منطقه و
شهری باید در پی تلاش و توسعه ورزش و به دنبال آن گردشگری ناشی از آن
باشند که چه بسا بسیاری از مکانها فاقد پتانسیل و منابع اولیه لازم در این
زمینه بوده ولی با اهتمام به نقش و تأثیر آن بر ابعاد مختلف زندگی بشر
مسئولین و دست¬اندرکاران آنجا به خلاقیت و ابتکار خود در این زمینه موجبات
بهره¬مندی از این صنعت را به نحواحسن فراهم کرده¬اند.
کشور ما با وجود داشتن جاذبه¬های طبیعی، پارک¬های ملی، مراکز کوهستانی،
حیات وحش و سایر جاذبه¬ها همانند آب و هوا، چهار فصل بودن، وجود مراکز آب
درمانی، آثار تاریخی، جاذبه¬های اخلاقی و فرهنگی و استعدادهای ارزشمند
می¬تواند فرصت مناسبی را برای جذب گردشگری ورزشی فعال در جهت توسعه گردشگری
ورزشی فراهم آورد.
لذا استان اردبیل دارای پتانسل¬های طبیعی و جاذبه¬های سیاحتی و فرهنگی
بسیار و شرایط توسعه توریسم بالاست که چه بسا استانهای دیگر فاقد اینچنین
پتانسیل¬هایی در خور و شایان توجه باشند، ولی با توجه به این همه امکانات،
که شرایط فعلی نشان از عدم توسعه بهینه آن است و با توجه به مسائل فوق،
استان اردبیل توانایی و استعداد سرمایه¬گذاری در زمینه گردشگری ورزشی را که
می¬تواند زمینه رشد و شکوفایی اقتصادی، فرهنگی و ورزشی استان باشد داشته و
ظرفیت¬های فراوانی را درجهت جلب گردشگری ورزشی مرتبط با رویدادهای ورزشی
می¬تواند داشته باشد، پس تحقیق حاصر در نظر دارد عوامل و راهکارهای توسعه
گردشگری را با تأکید بر جاذبه¬های طبیعی ورزشی استان اردبیل بررسی نماید.
1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق
گردشگری در حال تبدیل شدن به نخستین صنعت درآمدزای جهان است. رشد
چشم¬گیر و صعودی گردشگری در دنیا حاکی از آن است که اقتصاد آینده تا اندازه
بسیاری متعلق به این صنعت خواهد بود. در واقع، گردشگری بزرگترین عامل
اشتغال¬زایی در جهان است که مستقیم یا غیره مستقیم نزدیک به 200 میلیون شغل
حدود 10 درصد شغل¬های جهان را ایجاد می¬کند. روند رشد افزایشی گردشگری
همچنان ادامه دارد، به گونه¬ای که پیش¬بینی می¬شود جابه¬جایی توریست¬ها به
مقدار میانگین یک درصد در سال در طول دودهه آینده باشد. همچنین، تخمین زده
میشود 10درصد از کل سرمایه¬گذاری برای گردشگری تا سال 2010به 6/1 تریلیون
دلار آمریکا برسد. (محرم¬زاده، 1388)
سرزمین ایران با پتانسیل¬های طبیعی و جاذبه¬های سیاحتی و فرهنگی بسیار و
داشتن آب و هوای به اصطلاح چهار فصل به عنوان کشوری توانمند در آماده¬سازی
شرایط مطلوب برای علاقه¬مندان به مسافرت¬های خارجی می¬تواند قطبی مهم در
صنعت توریسم به معنای عام و توریسم ورزشی در معنای خاص آن تلقی گردد.
(ابراهیمی، 1376)
اما ایران با وجود جاذبه¬های بی¬نظیر گردشگری و طبیعی و داشتن آثار
تاریخی چندین هزار ساله، تاکنون بهره چندانی از این حوزه نبرده است.
(محرم¬زاده،1388)
قاسمی و پارسی¬پور (1384) طی تحقیقی در مورد گردشگری ورزشی به نتایج
زیردست یافتند؛ سازمان جهانی گردشگری در چشم انداز 2020 گردشگری، پیش¬بینی
کرده تعداد گردشگران ورودی به ایران از سال 1995 تا 2020 با نرخ متوسط
سالانه 4/8 درصد افزایش خواهد یافت، برای محقق شدن این پیش¬بینی و سهیم شدن
ایران در سود بازار جهانی گردشگری ورزشی بایستی فرصت¬های بالقوه را با
تدبیر و برنامه¬ریزی بالفعل نمود. نکته مهم تغییر نگرش صرفاً ورزشی به
رویدادهای ورزشی است. در تمامی این رویدادها در سطوح مختلف داخلی و خارجی،
فرصت¬های گردشگری نهفته است. (محرم¬زاده، 1384)
هنرور (1383) در مورد عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری ورزشی ناشی از
برگزاری مسابقات بین¬المللی ورزشی در کشور از دیدگاه مدیران و
دست¬اندرکاران ورزشی و مدیران گردشگری تحقیقی انجام داده که در آن به بررسی
تأثیر عوامل «سوق دهنده»، «جلب کننده» و «بازدارنده» مؤثر بر توسعه
گردشگری ورزشی ناشی از برگزاری رویدادهای بین¬المللی در کشور پرداخته و
نتایج زیر را بدست آورده است:
|