جایگاه موسیقی در همگرایی فرهنگی کشورهای عضو سازمان همکاری های اقتصادی (اکو)...

چکیده

هدف از ارائه این پژوهش، بررسی جایگاه موسیقی در همگرایی فرهنگی کشورهای عضوهمکاریهای اقتصادی سازمان اکو بوده است.پژوهشگر پس از بیان همگرایی در ابعاد وسیع، به بررسی همگرایی فرهنگی میان کشورها،از جمله کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی اکو پرداخته است.از طرفی نیز با به کار بردن نظر اندیشمندان سیاسی در این مورد، به سیر در موسیقی بومی و محلی هر کدام از این کشورها که نشانه ای از تمدن آنها است پرداخته و در صدد بررسی جایگاه ویژه این بُعد در همگرایی فرهنگی کشورهای عضو سازمان اکو بوده است.روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و همین طور شیوه جمع آوری این پژوهش به روش کتابخانه ایو همچنین مشاهدهوارزیابی منابع صوتی و تصویری، راجع به موسیقی خاص هر کدام از این کشورها بوده است.در ادامه، ضمن بررسی جایگاه این بِعد در همگرایی فرهنگی، نتیجه نهایی مشخص گردیده است.

واژه های کلیدی: موسیقی، همگرایی فرهنگی، سازمان اکو، هنر، سیاست، روابط بین الملل و فرهنگ.

فهرست مطالب

عنوان شماره صفحه

فصل 1: کلیات

1-1. ضرورت تحقیق1

2-1. اهداف تحقیق1

3-1. بیان مسئله1

4-1.مقدمه پژوهش2

5-1. سؤالات اصلی و فرعی پژوهش3

الف. سؤال اصلی 3

ب. سؤالات فرعی3

ج. فرضیه اصلی 3

د.تعاریف عملیاتی متغییرها و واژهها3

6-1. تعریف مفاهیم3

الف. تعریف موسیقی 3

ب. جایگاه موسیقی در آسیای میانه3

ج. تعریف همگرایی فرهنگی4

د. تعریف سازمان همکاریهای اقتصادی ECO 4

7-1.پیشینه پژوهش 4

8-1.بیان روش تحقیق 4

9-1.سازماندهی تحقیق 5

فصل دوم: مبانی نظری همگرایی و واگرایی

مقدمه 10

1-2. مفهوم و ماهیت همگرایی .......................... 11

2-2. دیدگاهها و مکاتب فکری در مورد همگرای ........... 15

الف. بررسی همگرایی براساس دیدگاه کارکردگرای ...... 15

ب. بررسی همگرایی براساس دیدگاه نوکارکردگرایی ..... 15

ج. همگرایی و رویکرد فدرالیسم ..................... 16

د. همگرایی و کنفدرالیسم .......................... 17

3-2.تحلیل همگرایی در چارچوب منطقه‌گرایی .............. 17

4-2. مفهوم و ماهیت واگرایی .......................... 19

5-2. همگرایی و واگرایی در عصر جهانی‌شدن .............. 21

6-2. بررسی رویکرد همگرایانه به جهانی‌شدن.............. 22

7-2. بررسی رویکرد واگرایانه به جهانی شدن ............ 24

8-2. مفهوم همگرایی فرهنگی و ارتباط آن با هنر موسیقی 28

9-2. اهداف همگرایی فرهنگی ........................... 28

10-2. پدیدههای فرهنگی فرا ملی؛ کاربرد همگرایی به ویژه در موسیقی29

11-2. سیاست گذاری فرهنگی ............................ 29

12-2. مسئله چند فرهنگی .............................. 32

جمعبندی ............................................. 33

فصل سوم: بررسی همگرایی فرهنگی کشورهای عضو سازمان

مقدمه ............................................... 35

بخش اول: بررسی جایگاه همبستگی در همگرایی کشورهای عضو سازمان اکو35

1 ـ 1 ـ 3. قومیت .................................... 35

2 ـ 1 ـ 3. زبان و خط ................................ 37

3 ـ 1 ـ 3. دین و مذهب ............................... 39

4 ـ 1 ـ 3. فرهنگ .................................... 40

5 ـ 1 ـ 3. تاریخ و میراث مشترک ...................... 42

6 ـ 1 ـ 3. آسیای مرکزی و مسئله هویت ملی ............. 42

7 ـ 1 ـ 3. تأثیر ادبیات ایران بر جمهوری آذربایجان و تاجیکستان ..................................................... 44

8 ـ 1 ـ 3. جایگاه زبان فارسی در تعمیق روابط بین المللی فرهنگی منطقه اکو ........................................... 46

9 ـ 1 ـ 3. جایگاه اسلام در همگرایی فرهنگی منطقه ...... 48

10 ـ 1 ـ 3. احیای راه ابریشم و شکوفایی مجدد ارتباط بین ملتها 48

11 ـ 1 ـ 3. افغانستان، چالش ها، فرصتها و تهدیدها .... 49

بخش دوم: نزدیکی جغرافیایی و پیوندهای فرهنگی در زمینه موسیقی میان اعضای سازمان اکو..................................... 51

الف. جغرافیای سیاسی اعضای اکو ....................... 51

1 ـ 2 ـ 3. جمهوری اسلامی ایران ....................... 51

2 ـ 2 ـ 3. جمهوری اسلامی پاکستان ..................... 52

3 ـ 2 ـ 3. جمهوری ترکیه.............................. 52

4 ـ 2 ـ 3. جمهوری اسلامی افغانستان ................... 53

5 ـ 2 ـ 3. جمهوری آذربایجان ......................... 54

6 ـ 2 ـ 3. جمهوری ازبکستان .......................... 54

7 ـ 2 ـ 3. جمهوری تاجیکستان ......................... 55

8 ـ 2 ـ 3. جمهوری ترکمنستان ......................... 55

9 ـ 2 ـ 3. جمهوری قزاقستان .......................... 56

10ـ 2 ـ 3. جمهوری قرقیزستان ......................... 57

ب. تاثیر موسیقی درایجاد پیوندهای فرهنگی.............. 57

بخش سوم: موانع اجتماعی ـ فرهنگی ..................... 61

1 ـ 3 ـ 3. وجود اختلافات قومی و زبانی ................ 61

2 ـ 3 ـ 3. تعارضات مذهبی و اید ئولوژیک .............. 61

3 ـ 3 ـ 3. فقدان جنبههای هم تکمیلی اجتماعی .......... 62

4 ـ 3 ـ 3. محرومیت مبادلات اجتماعی-فرهنگی ............ 63

جمع بندی ............................................ 65

فصل چهارم: شناسایی و بررسی موسیقی محلی و سنتی کشورهای عضو سازمان اکو و تأثیرآن بر همگرایی فرهنگی

مقدمه ............................................... 68

بخش اول: فرهنگ و موسیقی شناسی در آسیای میانه

1ـ1ـ4. تعریف فرهنگ (culture) ........................... 69

2-1-4.تعریف موسیقی(music) ........................... 69

3-1-4.تعریف سازمان اکو(eco).......................70

4-1-4. همگرایی فرهنگی کشورهای عضو اکو..............

5-1-4.جایگاه موسیقی در همگرایی فرهنگی..............

6-1-4. رابطه موسیقی با چگونگی فرهنگ ................. 70

7-1-4. موسیقی شناسی قومی ............................ 74

8-1-4. شیوه اجرای موسیقی درکشورهای آسیای میانه ...... 75

9-1-4. موسیقی مردم پسند (popular music) ................ 76

10-1-4. موسیقی نظامی(CMiltary Music).................... 77

11-1-4. موسیقی وجشن در آسیای میانه .................. 78

بخش دوم: بررسی موسیقی «محلی» و «سنتی» کشورهای عضو سازمان (ECO) و جایگاه آن

در همگرایی فرهنگی در حوزه ی این کشورها .............. 80

1ـ2ـ4. موسیقی ایران ................................. 80

2ـ2ـ4. موسیقی مردمی در روستاهای ایران ............... 82

3ـ2ـ4. چگونگی شکلگیری موسیقی نظامی در ایران ......... 83

4ـ2ـ4. موسیقی پاکستان ............................... 84

5ـ2ـ4. ورود و گسترش قوالی در هند و پاکستان .......... 85

6ـ2ـ4. موسیقی ترکمنستان ............................. 85

7ـ2ـ4. موسیقی افغانستان ............................. 86

8ـ2ـ4. نظام مدهای مورد استفاده در موسیقی شهری افغانستان 87

9ـ2ـ4. موسیقی تاجیکستان ............................. 90

10ـ2ـ4. موسیقی قزاقستان ............................. 91

11ـ2ـ4. موسیقی ازبکستان ............................. 92

12ـ2ـ4.ساختار موسیقیایی مارکسیست ـ لنینیستی در ازبکستان 93

13ـ2ـ4. موسیقی آذربایجان ............................ 96

14ـ2ـ4. هنرموقام آذربایجان .......................... 98

15ـ2ـ4. ترانه و رقص مردمی در آذربایجان .............. 98

16ـ2ـ4. موسیقی قرقیزستان ............................ 99

17ـ2ـ4. موسیقی ترکیه................................. 100

18ـ2ـ4. چگونگی شکلگیری موسیقی نظامی در ترکیه......... 104

بخش سوم: بررسی مقایسه ای تاثیر موسیقی کشورهای عضو سازمان (ECO) بر عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی...این کشورها........ 105

1ـ3ـ4. بررسی موسیقی کلاسیک در کشورهای عضو سازمان اکو.. 105

2ـ3ـ4. استعمار شوروی و سیاست فرهنگی دولت ............ 106

3ـ3ـ4. دمیدن روح الحاد............................... 107

4ـ3ـ4. عینیت بخشیدن به هویتهای ملی................... 107

5ـ3ـ4. روحیه، عرفان و شهادتطلبی...................... 108

6ـ3ـ4. تقسیم فضا و زمان.............................. 110

7ـ3ـ4. فرهنگ موسیقیایی ایران، ترکیه و افغانستان...... 113

جمعبندی.............................................. 115

جمعبندی پایانی....................................... 117

منابع................................................ 121

چکیده انگلیسی........................................ 127

فهرست جداول

صفحه عنوان

1-ریشه های مؤثر در همگرایی و واگرایی ..............................................................................................20

فهرست شکل

صفحه عنوان

1-روند پژوهش مبانی نظری همگرایی و واگرایی ..............................................................................................10

فصل اول:

کلیات

1-1. ضرورت تحقیق

این پژوهش،در پیبررسی جایگاه موسیقی درهمگرایی فرهنگی کشورهای عضو سازمان اکو است. یکی از ضرورتهای انجام این پژوهش، بررسی نقش موسیقی در رشد و تقویت سطح آگاهیها،ایجاد فرهنگ مودت ودوستی وهمچنین میزان مشارکت و همکاری فرهنگی بین کشورهای سازمان اکو است.

2-1. اهداف تحقیق

هدف نظری در ارائه این پژوهش، نخست: بررسی جایگاه موسیقی در تمدن و فرهنگ کشورهای همجوار ایران (عضو سازمان اکو)،دوم؛ تاًثیر موسیقی بر فرهنگ این کشورها و نحوۀ ایجاد گسترش همکاریهای همه جانبه به ویژه همکاریهای فرهنگی روزافزون میان اعضای این سازمان؛و سوم؛ تاثیراتی که این بُعد فرهنگی بر گسترش و تقویت همکاری میان این کشورها برجای می گذارد.هدف عملی این پژوهش، شناخت و بررسی انواع ابزارهای موسیقیِ هر کشور(که نمادی از فرهنگ کهن چندین هزارساله آن ملت محسوب میشود) وشباهتها و تفاوتهای ملودیایی آنها نسبت به یکدیگر است.

3-1. بیان مسئله

تحولاتی که در آسیای مرکزی طی چند سال اخیر رخ داده است، چنان سریع و پر شتاب بوده، که در برخی موارد امکان تصمیمگیری بر اساس برنامهریزی صحیح را برای مدیران فرهنگی و سیاسی دشوار میکندو همچنین وجوداقوام وزبانهای گوناگون، نژادهای مختلف، سطوح متفاوت رشد، موقعیت ژئوپولیتیکی متفاوت، دخالتهای نابجای برخی کشورها و غیره، بر این بحران افزوده و چشمانداز توسعه پایدار در این مناطق را مبهم کرده است.

اما دفع سایه یک قوه قاهره موجب شده، همه این کشورها در یک مؤلفه مشترک باشند؛ وآن حل بحران هویت و خویشتن شناسی مّلی است.امروزه میتوان گفت: رسالت بزرگ ما پیوند تئوریک در عرصه همهجانبه مسائل فرهنگی، ادبی، هنری وآموزشی به منظور تقویت خودآگاهی جمعی و تحکیم هویـت مشترک تاریخی در عصر جهانیشدن است. ازاینرو در این پژوهش سعی شده تا، به بررسی جایگاه موسیقی در فرهنگ کشورهای عضو سازمان اکو، پرداخته شود.از سوی دیگر با توجه به قدمت چندین هزار ساله موسیقی و تأًثیر غیر قابل انکار آن در روح و روان انسان،این سئوال پیش میآید؛ که آیا موسیقی نسبت به ابعاد فرهنگی دیگر، نقش مؤثرتری در سیاستها و همکاریهای میان این کشورها دارد یا خیر؟

4-1. مقدمه پژوهش

فرهنگ، آئینه تمام نمای عملکرد ملتها و هنر، تجلی شکوه و قدرت خلاقیت آنها است. در جهان امروز برای نشان دادن اهمیّت موسیقی در زندگی بشر راههای گوناگونی وجود دارد. به عنوان نمونه: هیچ فرهنگ یا تمدنی از دوران گذشته و هیچ قبیلهای دور افتاده در دنیای وحش یا جنگل را که نمیشناسیم که شکلی از موسیقی را نداشته باشد. موسیقی یکی از معدود جنبههای مشترک بین تمامی فرهنگها است. ازاینرو هدف از ارائه این پژوهش بررسی نقش این هنر والا و کهن در فرهنگ و سنن کشورهای عضو سازمان اکو است.

سازمان اکو که متشکل از 10 کشور ایران، افغانستان، پاکستان، آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکیه است؛ با برخورداری از موقعیت ممتاز جغرافیایی واقع در چهار راه اتصال تجارت شرق و غرب و همچنین شمال و جنوب، یادآور قدیمیترین و ریشهدارترین محور ارتباطی تمدنهای شرق و غرب جهان؛ یعنی "جاده ابریشم" است. از سری دیگر مشترکات بیشمار تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی موجب آن شدهاست؛ که کشورهای عضو این سازمان خود را اعضای یک خانواده بدانند؛ و در اجرای اهداف مشترک با یکدیگر یکدل و سهیم باشند؛ همچنین این سابقه مشترک مدنی و تاریخی میان ملل منطقه موجب شده تا یکی از همگونترین مناطق جهان به لحاظ فرهنگی و زبانی در چارچوب سازمان اکو در این حوزه متجلی شود و قوام یابد.(کولایی،1381،43)

درابعاد وسیعتر،در موسیقیهای ملل مختلف،هنگامی که مادیالوگهای فرهنگی و نمادهای سمبلیک یک کشور را مینوازیم؛این فرهنگ از طریق زبان نت یاابزارهای موسیقی نمایان میشود. تشابه این نمادهاوآئینها و فرهنگهای مشترک میان برخی کشورها، بهویژه کشورهای همجوار وهمسایه باعث شکلگیری همگرایی در حوزه مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و...میشو؛چون زیربنای این همگرایی بر اساس همگرایی درفرهنگ آنهااست.

فرهنگ ایرانی نیز ریشه در تاریخ دارد. برای شناخت فرهنگ ایران لازم است، به فرهنگ کشورهای مستقلی پیرامون ایران توجه، ویژهای شود. افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، پاکستان، ترکمنستان، جمهوری آذربایجان و حتی ارمنستان و گرجستان وهمچنین کردهای عراق و ترکیه همگی کم وبیش گوشه‌ای از فرهنگ ایران را به ارث برده‌اند. برای نمونه: سرود ملی پاکستان به زبان پارسی است (سلطانی،1380،290).

5-1. سؤالات اصلی و فرعی پژوهش

الف.سؤال اصلی

موسیقی چه جایگاهی درهمگرایی فرهنگی میان کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی اکو دارد؟

ب.سؤالات فرعی

1.چه عاملی سبب شده که عناصر هویتی مانند: موسیقی، زبان مشترک، خط مشترک، نژاد مشترک و...میان این کشورها، همگرایی فرهنگی ایجاد کند؟

2.از جمله تضادها وچالشهای همگرایی فرهنگی، به ویژه درزمینه موسیقی و هنر کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی اکو چه مواردی است؟

3.عمده اشتراکات فرهنگی کشورهای عضو سازمان همکاریهای اقتصادی اکو در زمینه موسیقی و هنر چه مواردی است؟

ج. فرضیه اصلی

موسیقی به مثابه یکی از عوامل فرهنگی است که موجب همگرایی بیشتر میان کشورهای عضو سازمان اکو میباشد.

د.تعاریف عملیاتی متغّییرها و واژههاَ

1.متغّییر مستقل: جایگاه موسیقی.

2.متغّییر وابسته: همگرایی فرهنگی میان کشورهای عضو سازمان اکو.

دریافت فایل