بررسی رابطه بین سود نقدی سهام و رشد درآمد در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهرانفهرست مطالب عنوان صفحه 1-8- جامعهآماری،روشنمونهگیریوحجمنمونه8 2-4- نظریهعدمارتباطتقسیمسود با قیمت14 2-5- نظریاتمربوطبودنتقسیمسود16 2-7-1-1- روشدرصدثابتیازدرآمدهرسهم23 2-7-3- سیاستتقسیمسودباقیمانده28 2-8- عواملمؤثربرسیاستتقسیمسود30 2-8-4- افزایشبی رویهسودانباشته31 2-8-12- استفادهازمزایایمالیاتی36 2-10-1- مدلهایاطلاعاتکامل- عاملمالیاتی39 2-10-3- مدلهایعدمتقارناطلاعاتی40 2-10-3-1- فرضیههزینهنمایندگی40 2-10-3-2- فرضیهجریاننقدیآزاد41 2-12- مفاهیم رشد درآمد آتی و فرصت های سرمایه گذاری42 2-13- مطالعات خارجی انجام شده45 2-14- مطالعات داخلی انجام شده48 فصل4:آزمونفرضیه هاو تجزیهوتحلیلداده ها 4-2-بخشاول؛بررسیدادههایتحقیق60 4-4- نتایج حاصل از آزمون فرضیه های تحقیق66 4-4-2- تفسیر نتایجحاصلازآزمونفرضیهاول68 4-4-3- نتایجتخمینمدلرگرسیونیدوم69 4-4-4- تفسیر نتایجحاصلازآزمونفرضیهدوم71 4-4-5-نتایجتخمینمدلرگرسیونیسوم72 4-4-6- تفسیر نتایجحاصلازآزمونفرضیهسوم74 5-6- پیشنهاد برای تحقیقات آتی80 فهرست جدول عنوان صفحه جدول (4-1)کلیه شرکتهای بکارگرفته شده درتحقیق61 جدول (4-3) تخمین رگرسیونی مدل (1)67 جدول(4-4) تخمین رگرسیونی مدل (2)70 جدول(4-5) تخمین رگرسیونی مدل (3)73 فهرست نمودارها عنوان صفحه نمودار (2-1) رابطه بین درآمد و سود هر سهم23 نمودار (2-2) رابطه بین درآمد و سود هر سهم25 چکیده تحقیق حاضر به منظور بررسی رابطه بین سود نقدی سهام و رشد درآمد در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و در قلمرو زمانی 1386 تا 1391 انجام شده است. بدین منظور تعداد 41 شرکت و با تخمین 3 مدل رگوسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از اجرای آزمون فرضیات نشان داد که نسبت های پرداخت سود سهام با رشد درآمد آتی شرکت رابطهی معنی داری دارد. همچنین بین مدت تعامل نسبت پرداخت سود و فرضیات رشد سرمایه گذاری نیز رابطه معناداری است. این رابطه برای بازده سهام و نسبت پرداخت سود نیز مشاهده شده است. واژهگان کلیدی: نسبت های پرداختی، رشد درآمدهای آتی، بازده، سود نقدی سهام، پانل فصل1کلیات تحقیق1-1- مقدمهپیشبینی، عاملیکلیدیدرتصمیمگیریهای اقتصادیاست.
سرمایهگذاران،اعتباردهندگان، مدیریتو دیگراشخاصدرتصمیمگیریهای
اقتصادیمتکیبهپیشبینیوانتظاراتهستند.
ازآنجاییکهسرمایهگذارانوتحلیلگرانمالی ازسودبهعنوانیکیازمعیارهایاصلیبرای
ارزیابیشرکتهااستفادهمیکنند،وتمایلبه اندازهگیریمیزانسودآوریآتیدارندتانسبت
بهنگهدارییافروشسهامخودتصمیمگیری کنند آنانباپیشبینیسود،نسبتبهوضعیت
یکشرکتقضاوتمیکنند،زیرادراصل تفاوتدراینپیشبینیهاستکهتخصیص
منابعسرمایهبهبخشهاوواحدهایمختلف تجاریراتعیین سیاستتقسیمسودیکیازمهمترینمباحث مطرحدرمدیریتمالیاستزیراسودتقسیمی بیانگرپرداختهاینقدیعمدهشرکتهاویکی ازمهمترینگزینههاوتصمیماتپیشرویمدیران بهشمارمیرود. مدیربایدتصمیمبگیردکهچه میزانازسودشرکتتقسیموچهمیزاندرقالب سودانباشتهمجدداًدرشرکتسرمایهگذاری شود. پرداختسودتقسیمیمستقیماًسهامدارانرا بهرهمندمیسازد، همچنین تواناییشرکتدرانباشتسود بهمنظوربهرهگیریازفرصتهایرشدراتحت تأثیرقرارمیدهد. هرسرمایهگذارباتوجهبهنوع سلیقه،سهامشرکتیراخریداریمیکندکه سیاستتقسیمسودآنرامطلوبمیداند. میزان سودسهامپیشنهادیتوسطهیئتمدیرهمعمولاً حاویاطلاعاتیدر خصوص انتظاراتمدیراندر موردسودآوریآیندهشرکتاست. تقسیم سودازدوجنبهقابلبحثمیباشد: ازیکسو عاملیتأثیرگذاربرسرمایهگذاریهایآتی و رشد درآمد شرکتاستیعنیتقسیمسودموجبکاهش منابعداخلیشرکتوافزایشنیازبهمنابعمالی خارجیاست. ازطرفدیگربسیاریاز سهامدارانخواهانتقسیمسودشرکتمیباشند. بنابراینمدیرانباحداکثرکردنثروتشرکت هموارهبینعلایقمختلفآنهاوفرصتهای سودآورسرمایهگذاریتعادلبرقرارکنند. بنابراینتصمیماتتقسیمسودکهازسوی مدیرانشرکتهااتخاذمیشودبسیارمهمو دارایاهمیتاست. ازاینرودراینتحقیق بهبررسیتأثیردرصدتغییراتسودسهام پرداختیبررشددرآمد شرکتهایپذیرفته شدهدربورساوراقبهادارتهرانپرداختهشده است(مهرانی،ساسانومرادی،محمدواسکندر،هدی 1389). تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه بین تقسیم سود و رشد درآمد در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در 5 فصل طراحی و اجرا خواهد شد. فصل اول تحت عنوان مقدمه به بیان مسئله، اهداف و فرضیات تحقیق و همچنین تعریف عملیاتی متغیرها می پردازد. 1-2- بیانمسألهدرصورتیکهشرکتیدارایپروژهسرمایهگذاریتوجیهپذیریباشدکهدرچندسالآیندهبهبهرهبرداری میرسدویاشرکتیپیشبینیمیکندکهدرسالآیندهنیازمالیخواهدداشت،پیشنهادعدمتقسیمیا تقسیمسودکمرابهمجمععمومیصاحبانسهامارایهمیکند.درصورتیکهمجمعبانظرهیئتمدیره موافقباشدسودمیانسهامدارانتقسیمنمیشودوبهحساباندوختههایاسودانباشتهانتقالمییابدو پس ازبهرهبرداریپروژهبهصورتسهامجایزهبهسهامداردادهمیشود،درغیراینصورت،سودبینسهامداران تقسیممیشودوبعدازآناگرمدیریتشرکتتشخیصدهدکهبرایتامینمالینیازبهوجدنقددارد،پس از طیکردنمراحلقانونی،اقدامبهافزایشسرمایهمیکند(جهانخانی،علیوقربانی،سعید 1384). عواملمتعددیبرسیاستتوزیعسودشرکتهااثرمیگذارندوگاهتقسیمسودرامحدود قوانینومقرراتمعمولاشرکتهارابهپرداختسودسهاممجبورنمیکندبلکهبیشتربهشرایطو مواردیراکهدرآنسودسهامنبایدپرداختشود،اشارهدارند.عمدهترینمباحثمطرحشدهدرقوانیندر رابطهباتقسیمسودعبارتنداز: محدودیتهایمربوطبهسرمایه، گرچهممکناست درقوانینتجارتکشورهایمختلفمتفاوتباشند،امادراغلبموارداینقوانین،پرداخت سودسهامرادرصورتیکهباعثنقصانسرمایهشودممنوعدانستهاند. برخیازقوانین،سرمایهرانیزارزش اسمیسهامعادیاعلامکردهاند.برایمثال،اگرسرمایهشرکتی200میلیونریالوارزشویژهآن210 میلیونریالباشد،شرکتنمیتواند20میلیونریالسودسهامتوزیعکند. مگراینکهاقدامبهکاهش سرمایهکند. درقوانینتجاریبرخیکشورها،پرداختسودسهامنقدیبرایشرکتهاییکهباکمبودنقدینگیروبرو هستند،ممنوعاست.دراینشرایط،بدهیهایشرکتبیشاز قوانینمالیاتیبعضیازکشورها،سودتقسیمنشدهبیشازحدراهممنعمیکند.
اگرچهتعریفسود
تقسیمنشدهبیرویهتاحدیمبهماست،امامعمولاًآنرانگهداریسودمازادبرنیازهایسرمایهگذاریحال
وآیندهشرکتتعریفمیکنند. هدفقانونمالیاتآناستکهشرکتهاراازعدمتقسیمسودبهدلیل
اجتنابازپرداختمالیاتمنعکنند.
چنانچهادارهوصولمالیاتبتواندمقدارقابلتوجهایازسودتقسیم
نشدهمربوطراتشخیصدهد، با توجه به آنجه بیان گردید مساله اصلی این تحقیق بررسی رابطه بین سود نقدی و رشد درآمد در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است و این سوال مطرح است که آیا تغییرات سود می تواند درآمد شرکت را تحت تاثیر قرار دهد؟ 1-3- اهمیتوضرورتانجامتحقیقبازار سهام از دیرباز یکی از مباحث مورد علاقه در تحقیقات مالی بوده
است. در این بین سیاست تقسیم سود یکی از نخستین زمینههایی است که تحقیقات
فراوانی پیرامون آن انجام شده و در مدیریت مالی مدرن نیز مدلها و
نظریههای مختلفی برای توصیف آن ارائه شده است، به طوری که در هر زمان
پژوهشگران کوشیدهاند معمای سود پرداختی را با استفاده از نظریه ها و
دیدگاههای جدید حل کنند. عوامل زیادی باید توسط شرکت مورد توجه قرار گیرد.
تا تصمیم بگیرد چه میزان سود نقدی پرداخت کنند. از آنجا که بسیاری از
سرمایهگذاران مایلند پیشبینی درستی از سرمایهگذاری آتی خود داشته باشند و
نسبت به نگهداری یا فروش سهام خود در آینده تصمیم گیری کنند، یکی از
جنبههای جذاب برای آنها سود نقدی سهام است. یافتن روشهایی که بتواند اثر
سود نقدی را بر درآمد شرکت و سهام را به خوبی نشان دهند، بسیار مفید
میباشد. لذا تحقیق حاضر تلاش خواهد کرد که این رابطه از طریق 1-4- اهدافتحقیق1) تبیین تاثیر نسبت پرداخت سود سهام بر رشد درآمد «عایدی» آتی 2) تبیین تاثیر نسبت پرداخت سود سهام بر رشد درآمد «عایدی» آتی در شرایط وجود تعامل بین پرداخت سود و بازده سهام 3) تبیین تاثیر نسبت پرداخت سود سهام بر رشد درآمد «عایدی» آتی در شرایط وجود تعامل بین نسبت پرداخت سود سهام و فرصت رشد سرمایه گذاری 1-5- سوالات1) نسبت پرداخت سود سهام چه اثری بر رشد درآمد «عایدی» آتی دارد؟ 2) در شرایط وجود تعامل بین پرداخت سود و بازده سهام، نسبت پرداخت سود سهام چه اثری بر رشد درآمد «عایدی» آتی سهام دارد؟ 3) در شرایط وجود تعامل بین نسبت پرداخت سود سهام و فرصت های رشد سرمایه گذاری، نسبت پرداخت سود سهام چه اثری بر رشد درآمد «عایدی» آتی دارد؟ 1-6- فرضیات1) نسبت پرداخت سود سهام اثر معنی داری بر رشد درآمد «عایدی» آتی دارد. 2) در شرایط وجود تعامل بین پرداخت سود و بازده سهام، نسبت پرداخت سود سهام اثر معنی داری بر رشد درآمد «عایدی» آتی سهام دارد. 3) در شرایط وجود تعامل بین نسبت پرداخت سود سهام و فرصت های رشد سرمایه گذاری، نسبت پرداخت سود سهام اثر معنی داری بر رشد درآمد «عایدی» آتی دارد. 1-7- روشوابزارگردآوریدادههاداده های مورد نیاز تحقیق به شیوه های مختلف جمع آوری شده اند گرد آوری 1-8- جامعهآماری،روشنمونهگیریوحجمنمونهجامعه، مجموعه ای از موجودات است که در یک زمان مطلوب قرار می گیرند و حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند. صفت مشخصه، صفتی است که بین همه عناصر جامعه آماری مشترک و متمایزکننده جامعه آماری از سایر جوامع می باشد. جامعه، در حقیقت همه عناصری است که موضوع یک تحقیق معین در مورد آن مصداق پیدا می کند(کلانتری، ١٣٩٠). جامعه مورد تحقیق شامل کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره 6 ساله از ابتدای سال 1386 تا پایان سال 1391 می باشد، که دارای شرایط زیر هستند: 1) شرکتهای مورد نظر از ابتدا تا انتهای تحقیق در عضویت بورس اوراق بهادار تهران باشند. 2) شرکتهای مورد نظر جزو بانکها و موسسات مالی و شرکتهای سرمایه گذاری، 3) شرکتهایی که اطلاعات مربوط به متغیرهای مورد بررسی این تحقیق آنها وجود نداشته باشد، ازجامعه حذف می گردد. 4) سهام شرکتها در طی دوره تحقیق در بورس اوراق بهادار تهران معامله شده باشد. 5) شرکتها نباید در طی دوره تحقیق توقف فعالیت داشته باشند(باتوجه به محدودیت های فوق تعداد 41 شرکت بعنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب گردید). 1-9- تعریف متغیرهای تحقیقرشد درآمدی: تغییرات ایجاد شده درآمدی در طول دوره زمانی مشخص، رشد درآمدی سود نقدی سهام: سود هر سهم از تقسیم سود پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه میشود. که نشان دهنده سودی است که شرکت در یک دوره مشخص به ازای یک سهم عادی بدست آورده است(ریموند نوو، 1385)[2]. 1-10- خلاصه فصلبا توجه به مسئله اصلی تحقیق حاضر یعنی اینکه آیا بین سود نقدی و رشد
درآمدهای آتی و رشد فرصت های سرمایه گذاری شرکت های مورد مطالعه رابطه معنی
داری وجود دارد یا خیر؟ این تحقیق در 5 فصل طراحی و اجرا شده است که کلیات
مربوط به پژوهش در فصل حاضر تشریح و در فصل های بعدی ادبیات تحقیق، روش
تحقیق، روش تجزیه و تحلیل فصل 2مبانی نظری2-1- مقدمهشواهدتجربیدرمورداینسؤالاساسیکهچرا شرکتهاسودسهامپرداختمیکنند،اجماعنظر کاملیرانشاننمیدهد(فلور و تاکور، 2007)[3]سیاستتقسیمسوددرطولزمانهمیشهمایه سردرگمیمحققانمالیبودهاست. مدیرانسودهای شرکترابهمنظورسرمایهگذاریمجددوکاهش هزینههایتأمینمالیبرایفرصتهایسرمایه گذاریبهمیزانمعقولنگهداریمیکنند،یابخشیاز آنرابهعنوانسودتقسیمیاعلانمیکنند،کهتوزیع سودمنابعدردسترسبرایسرمایهگذاریراکاهش میدهد(ساوا و ساوو، 2006)[4]رویکردسرمایهگذاریمجددسود موجبرشدواحداقتصادی،ورویکردتوزیعسود موجبجذبسهامدارانبالقوهمیشود(میلر و راک، 1985)[5]. اهدافشرکتهاازپرداختسودسهاممتفاوت بودهوممکناستبرایجذبمشتریانخاصیا انتقالاطلاعاتبهبازارباشدویافقطبازدهوجوه نقدمازادبرایهمهسهامدارانرابهطورمنصفانه درپیداشتهباشد.بهاینجهت،هیچیکاز تئوریهایسودسهامبهتنهایینتوانستهاستازسایر تئوریهایدیگرموفقترباشدوعلتآناحتمالاًبه وجودانگیزههایمتفاوتبرایپرداختسودسهامبر میگردد(فلدستین و جری، 1983)[6]. تحقیقاتزیادی،واکنش مثبتقیمتسهامبه افزایشسودنقدیوواکنشمنفیقیمتسهامبه کاهشسودهاینقدیراتأییدنمودهاند.اینالگو دارایاعتبارزیادیاست،زیرادرتحقیقاتمختلف تأییدشدهاست(گرو و فرانک، 2003)[7]. در اینپژوهشتلاششدهاستکهاینموضوعدرشرکتهایپذیرفتهشدهدربورساوراقبهادار تهرانبررسیشود توزیعجریاننقدیبینمالکانشرکتاغلب بحثمهمیدربازارسرمایهاست. شرکتهامیتوانند جریانهاینقدیخودرابهروشهایمتفاوتیتوزیع نمایند. یکیازشیوههایتوزیعکهمطالعاتزیادیرا بهخوداختصاصداده،توزیعسودنقدیاست. 2-2- فلسفهتقسیمسودمفهوممنفعتگرایی درایجادوادارهامورموسساتدرسالهایاخیرموردنقدقرارگرفتهاستو تئوریپردازاناقتصادیمفاهیمدیگریازجملهمطلوبیتگراییراجانشینآنکردهاند. بهایندلیل منفعتگراییدرغالبنقدهامردوداعلاممیشودکهسودتنهاانگیزهتاسیسوادارهشرکتهانیست،بلکه اهدافرفاهی،اجتماعی،سیاسیواقتصادینیزازاهدافمهمتاسیسشرکتهابهشمارمیروند. اقتصادانانهمچنینتشکیلسرمایهراازعواملموثررشدوپیشرفتاقتصادیمیدانند. تشکیلسرمایه یاازطرفدولتیاازطرفبخشخصوصیصورتمیگیرد.دولتهادرسرمایهگذاریهایخوداجرای برنامههایزیربنایی،سیاستهایاقتصادارشادی،برقراریامکاناتبرایدخالتدرامرتنظیمعرضهو تقاضایکالاهاوخدماتو...ونیزکسبمنفعتبهمنظورپشتیبانیازاهدافسیاسیونظامیرامدنظرقرار میدهند. اماهدفبخشخصوصیازسرمایهگذاریمواردزیراست: 1) کسبسودسالانهبهعنوانسودسهام 2) کسبعایدیسرمایه 3) کسبسودسالانهواستفادهازعایدیسرمایه در عینحالکهسرمایهگذارانبهدریافتسودسالانهحاصلازسرمایهگذاریخودعلاقهدارند،مدیران موسسات،ارزانترینومهمترینمنبعمالیرابرایرشدوتوسعهوتامیننیازهایمالیخوددرعدمتقسیم سودجستجومیکنند،لذامیانایندوگروهتضادیوجودکهبایدقاعدتاًبهیکراهحلبهینهختمشود(بورساوراقبهادارتهران معاونتمطالعاتاقتصادیوتوسعهبازار، 1389). [1] -Fama &French ، 2001. [2]-Rimon Novo, 2007. [3]- Fuller, K., Thakor, A. (2007) [4]- Sava Savov. (2006) [5]- Miller, M.H., Rock, K.(1985) [6]- Feldstein, Martin S. and Jerry Green (1983) [7]- George, M. Frankfurter, and Bob G. Wood, Jr. (2003) |