تاثیر بیش اعتمادی مدیریت بر تجدید ارائه صورتهای مالی...

جدول 4-3 آزمون چاو .............................................................................................................................74

جدول4-4 آزمون هاسمن .......................................................................................................................75

جدول 4-5 آزمون جارکوبرا ....................................................................................................................76

جدول4-6 آزمون استقلال خطاها .............................................................................................................77

جدول4-7 نتایج حاصل از ناهمسانی واریانس .........................................................................................78

جدول 4-8 آزمون هم‌خطی بین متغیر‌های مستقل .....................................................................................80

جدول4-9 نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون و آزمون فرضیه ها .......................................................82

چکیده

با توجه به اینکه در سالهای اخیر، تجدید ارائه صورتهای مالی بین شرکتهای ایرانی بسیار رایج شده است.در این تحقیق سعی شده برخی از عوامل تاثیر گذار بر تجدید ارائه صورتهای مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران همچون بیش اعتمادی مدیریت، دوگانگی مدیر عامل و... را مورد بررسی قرار دهیم .در این راستای تاثیر بیش اعتمادی مدیریت بر تجدید ارائه صورتهای مالی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بررسی شده است.جامعه آماری تحقیق حاضر شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1387 تا 1391بوده که جامعه آماری با توجه به روش غربالگری و پس از حذف مشاهدات غیرقابل قبول برابر با 116 شرکت می باشد. بر این اساس در این تحقیق بیش اعتمادی مدیریت به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته شده تا تاثیر آن بر متغیر وابسته، تجدید ارائه صورتهای مالی مورد بررسی قرار گیرد. در فرضیه اول بررسی رابطه بین بیش اعتمادی مدیریت بر تجدید ارائه صورتهای مالی، در فرضیه دوم بررسی رابطه بین درصد مدیران غیر موظف هیات مدیره و تجدید ارائه صورت های مالی و در فرضیه سوم دوگانگی مدیر عامل با تجدید ارائه صورت های مالی مورد بررسی قرار گرفت. در این تحقیق که از داده‌های پانل(تابلویی) با اثرات ثابت استفاده شده ، نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از رگرسیون چند متغیره در سطح اطمینان 95% نشان میدهد بین بیش اعتمادی مدیریت و دوگانگی مدیر عامل با تجدید ارائه صورت های مالی رابطه مستقیم معناداری وجود دارد. بین درصد مدیران غیر موظف هیات مدیره و تجدید ارائه صورت های مالی رابطه معکوس معناداری وجود دارد.

واژگان کلیدی: تجدید ارائه صورتهای مالی، بیش اعتمادی مدیریت ، دوگانگی مدیر عامل، درصد مدیران غیر موظف هیات مدیره

فصل اول

کلیات تحقیق

1-1) مقدمه

آنچه در آینده رخ خواهد داد نتیجه تصمیم گیری است. هدف از پیش بینی، کاهش ریسک در تصمیم گیری است و در تصمیم گیری برای سرمایه گذاری، پیش بینی آینده با توجه به اطلاعات مالی وحسابداری گذشته نقش مهم و اساسی را بر عهده دارد.یکی از مهمترین ویژگیهای کیفی اطلاعات حسابداری، اتکاپذیری آن است . طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی، اطلاعاتی اتکاپذیر است که از اشتباه و تمایلات جانبدارانه خالی باشد. تحقیقاتی که پیشتر در ایران انجام گرفته است نشان می دهد که درصد بالایی از شرکتهای ایرانی به دلیل اصلاح اشتباهات حسابداری، صورتهای مالی را تجدید ارائه و رقمی را تحت عنوان تعدیلات سنواتی گزارش می کنند. این موضوع نشان می دهد که اطلاعات حسابداری شرکتها از نظر ویژگی عاری از اشتباه بودن مورد تردید است.

در پژوهش حاضر تاثیر بیش اعتمادی مدیریت بر تجدید ارائه صورتهای مالی بررسى مى شود. از این رو، در ادامه این فصل پس از بیان مسئله به اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم و طرح کلی تحقیق شامل فرضیه ها، اهداف تحقیق، بنیان اصلی طرح سؤال و موضوع تحقیق، متغیرها و تعریف عملیاتی آنها و روش هاى آمارى مورد استفاده به منظور آزمون فرضیه ها و برخی اصطلاحات کلیدی در پایان این فصل تعریف و تشریح می شوند.

1-2) تشریح و بیان مسئله

طبقمفاهیمنظریگزارشگریمالیایران،هدفصورتهایمالیارائهاطلاعاتی تلخیصوطبقهبندیشدهدربارهوضعیتمالی،عملکردمالیوانعطافپذیریمالی واحدتجاریاستکهبرایطیفیگستردهازاستفادهکنندگانصورتهایمالیدر اتخاذتصمیماتاقتصادیمفیدواقعگردد. خصوصیاتکیفیاصلیمرتبطبامحتوای اطلاعات، "مربوطبودن " و "قابلاتکابودن " وخصوصیاتکیفیاصلیمرتبطباارائه اطلاعات، "قابلمقایسهبودن" و "قابل فهم بودن"است. اطلاعاتیکهفاقداین خصوصیاتباشد،مفیدنبودهویادارایفایدهمحدودیاست. ازآنجاکهخصوصیات کیفیقابلمقایسهبودنوقابلفهمبودن،برمفیدبودناطلاعاتمیافزاید،وجودثبات رویهحسابداریدرروشهایحسابداریبکارگرفتهشدهوافشایمناسباطلاعات الزامیاست )کمیتهتدویناستانداردهایحسابداری). لذا،درصورتوجود اشتباهیاتغییررویهدرصورتهایمالیدورهجارینسبتبهدورهیادورههایمالی قبل،تجدیدارائهصورتهایمالیابزاریمتداولجهتایجادثباترویهوافشاء مناسباطلاعاتخواهدبود. بررسیصورتهایمالیشرکتهایپذیرفتهشدهدر بورساوراقبهادارتهرانحاکیازآناستکهاکثرشرکتهاصورتهایمالیخود راتجدیدارائهمیکنند.

تعدیلات سنواتی و تجدید ارائه صورتهای مالی دوره های قبل، پیامدهای منفی متعددی را به همراه دارد. رقم سود خالص، مبنای محاسبه مواردی نظیر پاداش هیئت مدیره، مالیات و سود تقسیمی به سهامداران است. علاوه بر این، سود هر سهم و نسبت قیمت به سود هر سهم از جمله شاخصهایی است که مورد استفاده تحلیل گران و سرمایه گذاران قرار می گیرد. در نتیجه ارائه نادرست سود، و اصلاح آن در دوره ها ی بعد، یعنی پس از گرفتن تصمیم های مربوط، آثار اقتصادی و مالی بر ای افراد مختلف خواهد داشت. یکی دیگر از پیامدهای منفی تعدیلات سنواتی، اثر آن بر اعتبار حسابرسان است. هدف حسابرسان اعتباربخشی به صورتهای مالی است و زمانی که صورتهای مالی حسابرسی شده دوره های گذشته به دلیل اشتباهات حسابداری قابل توجه بار ها تجدید ارائه شود، اعتماد جامعه نسبت به اظهارنظر حسابرسان کاهش می یابد(نیکبخت و رفیعی، 1391).

برای درک انگیزه های احتمالی شرکت ها از ارائه نادرست ارقام حسابداری و اصلاح آن در دوره های آینده، باید به عواملی توجه کرد که این گونه عمل را توجیه می کند. تحقیقات انجام شده در زمینه گزارشگری متقلبانه، انگیزه ها ی مختلفی را بر ای چنین اقداماتی برشمرده اند. برخی پژوهشگران با این فرض،که تجدید ارائه صورتهای مالی در انگیزه های مشترکی ریشه دارد، استدلال می کنند که این انگیزه ها می تواند صورت ظاهری بیابد و در ویژگی ها و اطلاعات مالی و اقتصادی این شرکت ها تبلور یابد. بدین ترتیب با توجه به عواملی همچون ساختار حاکمیت شرکتی امکان پیش بینی تجدید ارائه صورتهای مالی فراهم می شود. در واقع هرچه در شرکتی مکانیزم های حاکمیت شرکتی کاراتر و اثر بخش تر باشد، بدلیل کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و نیز کاهش هزینه های نمایندگی انتظار میرود میزان تجدید ارائه صورت های مالی کمتر باشد(نیکبخت و رفیعی، 1391).بنابراین به منظور کاهش میزان تجدید ارائه صورت های مالی، بررسی عواملی که بر تجدید ارائه صورت های مالی تاثیردارد بخصوص عواملی از حوزه علوم رفتاری که قبلاً توسط محققین گذشته کمتر به آن پرداخته شده است مهم ومثمر الثمر به نظر می رسد.

با توجه به مطالب فوق مسئلهاصلیکهدراینتحقیقبهآنپاسخخواهیمگفت،ایناستکه: بیش اعتمادی مدیریت چه تاثیری بر تجدید ارائه صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران دارند؟

1-3) ضرورت و اهمیت تحقیق

درسالهایاخیر،تجدیدارائهصورتهایمالیبینشرکتهایایرانیبسیاررایجشدهاستبهگونهایکهازتعدیلاتسنواتیبهعنوانیکیازعناصرنسبتاپایداردرگردشحسابسودزیان انباشتهیادمیشود.اینتعدیلاتعمدتاًبهدلیلاصلاحاشتباهاتدورهگذشتهاستومواردمربوطبهتغییرروشهایحسابداریکمترمشاهدهمیشود.اینموضوعبراتکاپذیریوتواناعتمادارقامارائهشدهدرصورتهایمالیبویژهرقمسودتأثیردارد. لذا با توجه به شیوع تجدیدارائهصورتهایمالیشرکت های ایرانی ضرورت انجام چنین تحقیق حاضر دوچندان احساس می شود(موسوی، 1389).

1-4) اهداف تحقیق

هدف اصلی این تحقیق بررسی تاثیر بیش اعتمادی مدیریت بر تجدید ارائه صورت های مالی شرکت ها
میباشد. هدف نظری یا تئوریکی این تحقیق مطالعه و بررسی علمی و چالش پیرامون موضوع عامل تجدید ارائه صورت های مالی می باشد به سخن دیگر هدف تئوریکی کمک به دانش مدیریت مالی و حسابداری در جهت بسط و توسعه آن می باشد.

این تحقیق درصدد است به بررسی شواهد تجربی موجود پرداخته و بدین ترتیب میزان انطباق واقعیتهای موجود با نظرات و دلایل مطرح در خصوص عوامل موثر بر تجدید ارائه صورت های مالی را بررسی کند با این هدف که یافته های این تحقیق بتواند به فعالان بازار سرمایه ، تصمیم گیرندگان ، تحلیلگران مالی و سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل بورس اوراق بهادار در تحلیل طرح های سرمایه گذاری در دارایی های مالی و اوراق بهادار با عنایت به عامل تجدید ارائه صورت های مالی ، یاری رساند ؛ زیرا لحاظ این عامل مهم منجر به انتخاب سبد سرمایه گذاری بهینه با کمینه مخاطره و بیشترین بازدهی می گردد ، ضمن آنکه شفافیت محیط تصمیم گیری و نتایج حاصله را نیز دوچندان می نماید.

علاوه بر سرمایهگذاران بالفوهوبالفعل، سازمان ها و شرکت های زیر می‌توانند از نتایج این پژوهش
بهره برداری نمایند:

سازمان بورس و اوراق بهادار ،

شرکت های سرمایه گذاری و کارگزاری ها،

شرکتهای بورسی اوراق بهادار تهران،

سازمان حسابرسی و شرکتهای حسابرسی

جامعه حسابداران رسمی ایران

1-5) فرضیه های تحقیق

فرضیه اول: بین بیش اعتمادی مدیریت و تجدید ارائه صورت های مالی شرکت ها رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیه دوم: بین درصد مدیران غیر موظف هیات مدیره و تجدید ارائه صورت های مالی شرکت ها رابطه معناداری وجود دارد.

فرضیه سوم: بین دوگانگی مدیر عامل و تجدید ارائه صورت های مالی شرکت ها رابطه معناداری وجود دارد.

1-6) مدل تحقیق و تعریف عملیاتی متغیرهای آن

RESTATE_it =β₀+ β₁ COC_it +β₂ OUTSIDER_it+β₃ CEOCHAIR_it+β₄GROWTH_it+β₅LEVERAGE_it +β₆ ROA_it + ε _it

متغیر وابسته:

RESTATE=میزان (مبلغ ریالی) مجموع اقلام تجدید ارائه شده در صورت های مالی شرکت در سال مورد نظر (برای محاسبه این متغیر ازتقسیم مبلغ ریالی مجموع اقلام تجدید ارائه شده برمجموع
دارایی ها استفاده گردید).

متغیر مستقل:

COC = بیش اعتمادی مدیریت. روشهای مختلفی برای ارزیابی بیش اعتمادی مدیریت ارائه شده است. مالمِندیر و تِیت[1] (2005 و 2008) تصمیمات مربوط به اعمال اختیار معامله سهام شرکت را به عنوان معیار ارزیابی اعتقادات بارز مدیران مورد استفاده قرار دادند. از آنجایی که مدیران به خاطر ویژگیهای اختیار معامله سهام در معرض ریسک بالایی قرار دارند، مدیران ریسک گریز نسبت به نگهداری اختیار سهام
بیعلاقه هستند و تمایل دارند که اختیار معامله را سریعتر اعمال کنند. بنابراین مدیرانی که اختیارهای معامله را برای مدت طولانی تری نگه داری میکنند، نسبت به عملکرد آینده دارای بیش اعتمادی هستند. در ایران اختیار معامله سهام تاکنون به وجود نیامده است بنابراین از معیار لین و همکاران^{^[2]} (2005) به شرح زیر استفاده میشود:

(میانگین قیمت سهام در6 ماهه منتهی به پایان سال مالی)÷ (سود واقعی– سود پیشبینی)

چنانچه مقدار عبارت فوق مثبت باشد نشاندهنده مدیریت بیش اعتماد و در غیر اینصورت مدیریت محافظه کار ویا به عبارتی عقلائی میباشد.

OUTSIDER = درصد اعضای غیر موظف هیات مدیره

CEOCHAIR = دوگانگی مدیر عامل که متغیر دامی است. در صورتی که مدیر عامل عضو هیات مدیره باشد عدد یک، در غیر اینصورت عدد صفر منظور می شود.

متغیرهای کنترل:

GROWTH= رشد جمع کل دارایی های شرکت نسبت به دوره قبل.

ROA = بازده دارایی ها که از طریق نسبت سود خالص به جمع دارایی ها محاسبه می شود.

LEV = اهرم مالی که از طریق نسبت جمع بدهی ها به جمع دارایی ها محاسبه می شود.

[1]Malmendir,U.&Tate

[2]Lin, Y.-H., Hu, S.-Y., & Chen, M.-S.

دریافت فایل